Op 28 juni 1914 wordt in SARAJEVO de Oostenrijkse kroonprins, FRANZ – FERDINAND vermoord door een Servische nationalist. Deze moord vormt de aanleiding van wederzijdse bedreigingen tussen de grote Europese mogendheden. Het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan SERVIE; het Duitse Rijk steunt zijn buren en RUSLAND neemt het op voor zijn geloofsgenoten. FRANKRIJK laat zich niet onbetuigd en bedreigt dan weer DUITSLAND, zijn eeuwige rivaal. In heel Europa groeit de onrust…
Op1 augustus 1914 trekken Duitse troepen het Groothertogdom LUXEMBURG binnen. Diezelfde dag verklaart DUITSLAND de oorlog aan RUSLAND. Op 3 augustus 1914 verklaart de Duitse “Kaiser” de oorlog aan FRANKRIJK en eist in een ultimatum aan de Belgische regering dat ons land vrije doortocht zou verlenen aan de Duitse troepen in hun opmars tegen FRANKRIJK. De Belgische regering beroept zich op zijn neutraliteit en de onschendbaarheid van zijn grondgebied, destijds door diezelfde mogendheden gewaarborgd. De regering verwerpt het ultimatum….
Ondertussen is in BELGIE de Algemene Mobilisatie afgekondigd op 31 juli 1914. Op 2 augustus 1914 stelt de Ministerraad koning ALBERT I aan als opperbevelhebber van het Leger. Na een pathetische oproep aan de natie, afgelegd voor de verenigde Kamers, stelt de Koning zich aan het hoofd van zijn troepen.
Op 4 augustus 1914 bezetten het TWEEDE REGIMENT ARTILLERIE (2A) en de Artilleriegroepen van de GEMENGDE BRIGADES ( A/GemBde) de concentraties, die hen door de TWEEDE LEGERDIVISIE ( 2LD) in de streek van LEUVEN worden toegewezen. Aanvankelijk blijft alles rustig….
Zonder verdere waarschuwing, overschrijden in de ochtend van 4 augustus 1914 de Duitse legers de grens bij MONTZEN en VISE / WEZET en vallen de Belgische verkenners aan. De stoottroepen van generaal VON EMMERICH vallen, bij verrassing, de vesting LIEGE / LUIK (PFL = place fortifiée de Liége – NVDR) in de rug aan. De forten, die de stad moeten beschermen, zijn daar niet op voorzien en dus uiterst kwetsbaar langs die zijde. Daarenboven beschikt de Duitse artillerie over zware mortieren van 420mm en daartegen is geen beton opgewassen… Het Belgisch Leger trekt zich dan ook terug en concentreert zijn verdediging op de rivieren GETE en DEMER in de streek van TIENEN.
Het EERSTE Duitse LEGER van VON KLUCK, dat over VISE / WEZET en door Limburg oprukt, wordt er, vanaf 12 augustus 1914, in bloedige gevechten gewikkeld met de Belgische verdedigers . De snelle opmars van de Duitse troepen was mede mogelijk omdat zich, net in die streek, geen enkel fort bestond dat het overschrijden van de MAAS kon verhinderen. Ofschoon de legerleiding reeds op deze lacune had gewezen in 1889, bleef de regering doof voor de wensen van de militairen, vooral omdat de financiële middelen ontbraken. Later, in 1932, zou men in die streek dan toch het fort van EBEN – EMAEL bouwen, dat als oninneembaar werd beschouwd. De geschiedenis heeft ons geleerd dat het anders is verlopen…..
Uit deze eerste oorlogsdagen onthouden wij vooral de veldslagen bij ORSMAAL-GUSSENHOVEN, SINT MARGRIET-HOUTEM en HALEN.. De gevechten bij HALEN zijn bekend als “ De slag der zilveren helmen” en betekenen zowat het einde van de aanvallen te paard en de ondergang van de Duitse Ruiterij.
Nadat op 16 augustus 1914 de vesting LIEGE / LUIK is gevallen, rukken het EERSTE en TWEEDE Duitse LEGER, resp. onder het bevel van VON KLUCK en VON BULOW, in versneld tempo en onstuitbaar verder op. Onze troepen worden verplicht zich terug te trekken binnen de versterkte vesting ANTWERPEN ( PFA ) waar zij zich vanaf 20 augustus 1914 hergroeperen. In hun ijver om het Franse Leger in de rug te kunnen aanvallen, laten de Duitsers slechts een beperkte troepenmacht voor ANTWERPEN om onze troepen te bewaken. Het zal hen evenwel duur te staan komen….
Het Belgisch Leger zal immers twee verwoede aanvallen uitvoeren op de Duitse bevoorradingslijnen. Zij staan bekend als de EERSTE en TWEEDE UITVAL UIT ANTWERPEN”. De Duitsers worden nu verplicht belangrijke troepenonderdelen, op weg naar g het front, naar ANTWERPEN af te leiden of terug te roepen. Hierdoor zullen deze uitvallen, enerzijds, bijdragen aan het succes van de Franse Legers bij de veldslag op de MARNE, maar ons anderzijds de woede van de Duitse legerleiding op de hals halen.
Als ook de vesting ANTWERPEN onhoudbaar wordt, begint het Belgisch Leger vanaf 9 oktober 1914 de grote terugtocht door VLAANDEREN. In de tweede helft van oktober 1914 zal dit leiden tot de bloedige “ Slag aan de IJZER”. Begin november 1914 gaan de sluizen in NIEUWPOORT open en wordt het water de bondgenoot van de Belgen. Het is het begin van een vier jaren durende loopgravenoorlog met al zijn ontberingen en verschrikkingen.
In juli 1918 starten de Geallieerde troepen hun bevrijdingsoffensief, dat eindigt met de capitulatie van Duitsland en de wapenstilstand op 11 november 1918. Een verschrikkelijke oorlog, met talrijke dodelijke ontwikkelingen is dan voorbij, maar EUROPA zal er na 1919 heel anders uitzien. In de bloesems van de vrede, kiemt een nieuw en nog gruwelijker gevaar…..
Dit “DEEL 2” behandelt de wapenfeiten van de groepen en de batterijen van 2A en van de artilleriegroepen van de VIJFDE, ZESDE en ZEVENDE GemBde, die samen de Artillerie van de 2LD vormen. De slagorde vindt de lezer in fine van “ DEEL I” hiervoor.